Έκτακτη σύγκληση σήμερα της Ομάδας Κρίσεων της Ε.Ε. μετά την κλιμάκωση στις ευρωρωσικές σχέσεις – Τι σημαίνει για Ευρώπη και Ελλάδα το νέο «στοπ» των Ρώσων στον Nord Stream 1

Θοδωρής Παναγούλης
05 Σεπτεμβρίου 2022 06:16

Στο κατακόρυφο έχει εκτινάξει τις ανησυχίες εντός Ε.Ε. το ενδεχόμενο ακόμη μεγαλύτερου περιορισμού των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Μόσχα (ή και ακόμη και πλήρους διακοπής των ρωσικών ροών), μετά την ανακοίνωση της Gazprom για διακοπή λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 1 μέχρι νεωτέρας.

Ενδεικτικό είναι ότι, «στη σκιά» της ανακοίνωσης της ρωσικής εταιρείας, σύμφωνα με πληροφορίες, σήμερα συγκαλείται εκτάκτως μέσω τηλεδιάσκεψης η Ομάδα Κρίσεων της Ε.Ε., ώστε να αξιολογήσει τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η μετάθεση σε άγνωστο χρονικό ορίζοντα της επαναλειτουργίας του Nord Stream 1. Κι αυτό τη στιγμή που ο αγωγός αποτελεί τη βασική «οδό» για την τροφοδοσία της Βόρειας Ευρώπης με ρωσικό αέριο, αφού ήδη έχει διακοπεί ο ανεφοδιασμός από τα ένα από τα δύο σκέλη του αγωγού που διέρχεται από την Ουκρανία, με συνέπεια οι ροές να έχουν περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό.
ADVERTISING

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, κατά την τηλεδιάσκεψη αναμένεται να τεθεί επί τάπητος το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων, τα οποία θα «θωράκιζαν» ακόμη περισσότερο την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. ενόψει του επερχόμενου χειμώνα, λαμβάνοντας υπόψη το σενάριο ότι ενδεχομένως θα πρέπει να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες χωρίς το ρωσικό αέριο.

Μέτρα που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα κινούνται προς την κατεύθυνση ακόμη μεγαλύτερης μείωσης της κατανάλωσης καυσίμου, η οποία καθίσταται μονόδρομος σε περίπτωση που παγιωθεί η διακοπή λειτουργίας του Nord Stream 1.
Οι πιθανές παρενέργειες για την Ελλάδα

Θεωρητικά, η σκλήρυνση της στάσης της Μόσχας σε ένα ευρωπαϊκό πλαφόν στο αέριο, ανοίγει τον δρόμο ακόμη για τη διακοπή της πλήρους τροφοδοσίας της «Γηραιάς Ηπείρου» με ρωσικό αέριο, «βάζοντας στο παιχνίδι» για πρώτη φορά και τον αγωγό Turk Stream, από τον οποίο τροφοδοτείται και η Ελλάδα.

Πάντως, εναντίον αυτού του σεναρίου συνηγορεί το γεγονός ότι έως τώρα ο Turk Stream λειτουργεί αδιάλειπτα. Γεγονός που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στο ότι μέσω του έργου τροφοδοτούνται η Σερβία και η Ουγγαρία, δύο χώρες που έχουν ακολουθήσει μία πιο φιλορωσική στάση, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Μάλιστα, μόλις στις αρχές Ιουνίου, η Σερβία ανακοίνωσε νέα 3ετή συμφωνία προμήθειας ρωσικού αερίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, αναλυτές του κλάδου εκτιμούν πως η πλέον πιθανότερη παρενέργεια για την Ελλάδα από τη ρωσική κλιμάκωση είναι η ενεργοποίηση της υποχρεωτικής μείωσης κατά 15% της κατανάλωσης αερίου σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.

Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα μπορεί να περιορίσει τον δεσμευτικό στόχο μείωσης, αξιοποιώντας τη σχετική ρήτρα που περιλαμβάνεται στην εφαρμογή του μέτρου, για τα κράτη στα οποία η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το αέριο. Ακόμη κι έτσι, όμως, θα πρέπει να μειωθεί η εγχώρια ζήτηση για καύσιμο, ακόμη και από τα τρέχοντα, ήδη αποκλιμακωμένα επίπεδα.
Υποχρεωτικό "ψαλίδι" στο αέριο

«Η Ε.Ε. βρίσκεται τώρα στην κόκκινη ζώνη, καθώς χρειάζεται περαιτέρω μείωση της ζήτησης», δήλωσε χαρακτηριστικά πριν από λίγα 24ωρα στο Bloomberg ο Thierry Bros, καθηγητής διεθνούς ενέργειας στο Sciences Po στο Παρίσι, σχολιάζοντας το εκ νέου «πάγωμα» του αγωγού.

Μάλιστα, με δεδομένο ότι, ακόμη και «φουλαρισμένες», οι ευρωπαϊκές αποθήκες αερίου σε χώρες όπως η Γερμανίας δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για περισσότερο από 2,5 μήνες το πρακτορείο επικαλείται διπλωματικές πηγές της Ε.Ε. που δηλώνουν ότι τα νέα δεδομένα μπορεί να επιταχύνουν ακόμη και την ενεργοποίηση σε δεσμευτική βάση της μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15%, από το καθεστώς του εθελοντικού στόχου που έχει τώρα ο περιορισμός κατανάλωσης.

Υπενθυμίζεται ότι η μείωση μπορεί να καταστεί υποχρεωτική όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος έντονης έλλειψης αερίου, είτε από την ίδια η Κομισιόν είτε όταν τουλάχιστον πέντε κράτη-μέλη κηρύξουν κατάσταση επιφυλακής σε εθνικό επίπεδο. Έτσι, δεν αποκλείεται η ενεργοποίηση του μέτρου σε δεσμευτική βάση να τεθεί επί τάπητος ακόμη και στη σημερινή έκτακτη σύγκληση της Ομάδας Κρίσεων, με χώρες που πλήττονται από την παράταση της διακοπής λειτουργίας του Nord Stream 1 να ασκούν πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Αποφασισμένη η Μόσχα για "αντίμετρα" στο πλαφόν της Ε.Ε.

Σε κάθε περίπτωση, η παράταση της διακοπής του αγωγού αποτελεί αναμφισβήτητα «σήμα» της Μόσχας, για τη στάση που θα τηρήσει σε περίπτωση που δρομολογηθεί από την Ε.Ε. ένα πλαφόν στο αέριο. Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι ότι το νέο «τεχνικό πρόβλημα» στο έργο ανακοινώθηκε λίγες μόλις ώρες μετά τις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάινεν, για το ότι «έχει έρθει η ώρα για την επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο που εισάγεται μέσω αγωγών στην Ευρώπη», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.

Εξάλλου, η Μόσχα ξεκαθάρισε ήδη τις προθέσεις της, τοποθετούμενη στην κίνηση των G7 να επιβάλουν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Όπως σχολίασε ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλεξάντερ Νόβακ, η Ρωσία θα επιβάλει εμπάργκο σε όσες χώρες υποστηρίξουν την πρόταση για ανώτατο όριο. Μία δήλωση που προεξοφλεί ότι ανάλογη θα είναι και η αντίδρασή της, στην περίπτωση που η Ε.Ε. προκρίνει ένα «ταβάνι» και στην τιμή του αερίου.

ΠΗΓΗ