Το σενάριο της εργαλειοποίησης των άρθρων τού –αναθεωρημένου το 2017– τουρκικού Συντάγματος και της σύνδεσής του με τεχνητή... κρίση στα ελληνοτουρκικά προκειμένου να αιτιολογηθεί αναβολή των εκλογών της 18ης Ιουνίου εφόσον η πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό δεν επιτρέπει την επανεκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παρότι ακραίο, βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Αθήνας.

Τα δύο άρθρα, 78 και 119, για περίπτωση πολέμου και κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, προβλέπουν αναβολή των εκλογών για ένα χρόνο και έξι μήνες, αντιστοίχως, αν και στην πρώτη περίπτωση η περίοδος αυτή μπορεί να επιμηκυνθεί περαιτέρω εφόσον κριθεί ότι οι συνθήκες το επιβάλλουν.

Το άρθρο 78 περιγράφει αποκλειστικά την περίπτωση πολέμου, ωστόσο το άρθρο 119, παρότι αρκετά πιο περιοριστικό για τον πρόεδρο της δημοκρατίας (δηλαδή τον Ερντογάν), περιλαμβάνει εσωτερικές κρίσεις (στάση κατά του κράτους), φυσικές καταστροφές και μπορεί να αξιοποιηθεί με μεγαλύτερη ευκολία. Σημαντική διαφορά είναι ότι σε περίπτωση πολέμου την απόφαση για αναβολή πρέπει να πάρει η Βουλή (Μεγάλη Εθνοσυνέλευση), ενώ σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ο πρόεδρος.

Δεδομένου ότι η συνταγματική τάξη έχει διασαλευθεί ήδη μία φορά, καθώς με αφορμή την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του κ. Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016 ακολούθησε μια αναθεώρηση που αφενός έδωσε υπερεξουσίες στον πρόεδρο, αφετέρου περιόρισε σε σημαντικό βαθμό τις αρμοδιότητες της Εθνοσυνέλευσης, η κατά το δοκούν ερμηνεία του Συντάγματος για την εξυπηρέτηση βραχυπρόθεσμων πολιτικών στόχων από τον Τούρκο πρόεδρο δεν αποκλείεται πλέον από την Αθήνα, έστω και ως ακραίο σενάριο.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 78 του τουρκικού Συντάγματος αναφέρει επί λέξει ότι «αν η διεξαγωγή νέων εκλογών θεωρηθεί αδύνατη λόγω πολέμου, η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας μπορεί να αποφασίσει την αναβολή των εκλογών για ένα χρόνο. Αν οι λόγοι δεν εξαλειφθούν, τότε η αναβολή μπορεί να επαναληφθεί σε συμφωνία με τη διαδικασία της αναβολής».

Το άρθρο 119, το οποίο προβλέπει την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, δίνει τη δυνατότητα αναβολής των εκλογών για έξι μήνες στις εξής περιπτώσεις: «Πόλεμο, ανάδυση μιας κατάστασης που αναγκάζει σε πόλεμο, επιστράτευση, εξέγερση, ισχυρές στασιαστικές πράξεις εις βάρος της μητέρας πατρίδας και της Δημοκρατίας, ανοιχτές πράξεις βίας εσωτερικής ή εξωτερικής προέλευσης που απειλούν το αδιαίρετο της χώρας και του έθνους, ανάδυση ανοιχτών πράξεων βίας που στοχεύουν στην καταστροφή της συνταγματικής τάξης ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, σοβαρή επιδείνωση της δημόσιας τάξης λόγω πράξεων βίας, φυσικές καταστροφές, ξέσπασμα επικίνδυνων πανδημικών ασθενειών ή κάποια σοβαρή οικονομική κρίση».

Πέρα από τους έξι μήνες, η Εθνοσυνέλευση μπορεί να επεκτείνει την έκτακτη ανάγκη για μια περίοδο τεσσάρων μηνών κάθε φορά έπειτα από αίτημα του προέδρου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου εκτάκτου ανάγκης ο πρόεδρος της δημοκρατίας μπορεί να κυβερνά με προεδρικά διατάγματα, θεωρητικά τουλάχιστον, για θέματα που κρίνονται αναγκαία λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης...

Βασίλης Νέδος

kathimerini.gr