Νευροεκφυλιστικές διαταραχές και συχνότητά τους

Η νόσος Alzheimer αποτελεί τη συχνότερη νευροεκφυλιστική διαταραχή, ακολουθούμενη από τη νόσο Parkinson, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής και λειτουργικότητα των ασθενών και επιβαρύνοντας σημαντικά την οικογένεια και τους φροντιστές τους.

Το ποσοστό του πληθυσμού με νευροεκφυλιστικά νοσήματα αυξάνεται συνεχώς, επηρεάζοντας πάνω από 7 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα πάσχουν από άνοια τουλάχιστον 160.000 άτομα ≥65 ετών, και ο επιπολασμός της άνοιας ανέρχεται σε 1,47% στο γενικό πληθυσμό και 7,55% στα άτομα ≥65 ετών. Επίσης εκτιμάται ότι από Ήπια Νοητική Διαταραχή πάσχουν στην Ελλάδα περίπου 280.000 άτομα ≥65 ετών, με τη συχνότητα της να ανέρχεται στο 13,15% στα άτομα ≥65 ετών. Ανάγοντας στον ελληνικό πληθυσμό δεδομένα άλλων χωρών, ο επιπολασμός της νόσου Πάρκινσον εκτιμάται στην Ελλάδα περίπου στα 200/100.000 άτομα, με επίπτωση 15/100.000 άτομα/έτος.
Ο ρόλος της τηλεϊατρικής

Δεδομένων των συνθηκών της πανδημίας Covid-19, αναγνωρίζεται η όλο και αυξανόμενη ανάγκη προσφοράς ιατρικών υπηρεσιών μέσω τηλεϊατρικής στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα για τους ασθενείς που διαμένουν σε μεγάλη απόσταση από εξειδικευμένα κέντρα, με συνυπάρχοντα επιβαρυντικά προβλήματα υγείας, οικονομικές δυσκολίες και μειωμένη ικανότητα μετακίνησης. Αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο ιδιαίτερα για τους κατοίκους των νησιών της χώρας μας, που έχουν ιδιαίτερα δύσκολη προσβασιμότητα στην τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των περιοχών αυτών με ειδικούς νευρολόγους και εξειδικευμένο προσωπικό.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η τηλεϊατρική αφορά την παροχή ιατρικής περίθαλψης –σε περιπτώσεις που η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας- από όλους τους επαγγελματίες του χώρου της Υγείας, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας για τη διάγνωση, αγωγή και πρόληψηασθενειών, την έρευνα και εκτίμηση, τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας, καθώς και τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών αυτών. Στόχος της τηλεϊατρικής είναι να εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση όλων των ανθρώπων, χωρίς διακρίσεις, σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, ανεξαρτήτου τόπου κατοικίας ή διαμονής.
Το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής

Το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής έχει αναπτυχθεί από την Β’ ΥΠΕ, και αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη εφαρμογή της τηλεϊατρικής στη χώρα μας. Έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2016, με όλο και αυξανόμενο αριθμό επισκέψεων μέσω τηλεϊατρικής σε ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων, προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες στους ασθενείς των νησιών του Αιγαίου.

Στα πλαίσια αυτά, το Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και η Α’ Νευρολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ συνεχίζοντας να προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε κατοίκους που ζουν στην περιφέρεια και σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας, δημιούργησαν με την πολύτιμη συνδρομή της Β’ ΥΠΕ και της Περιφέρειας Αττικής το νέο «Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον, μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής (ΕΔιΤ)».

Στο ιατρείο αυτό εξετάζονται μέσω τηλεϊατρικής ασθενείς που προσέρχονται σε 30 Κέντρα Υγείας και 6 Γενικά Νοσοκομεία στα νησιά του Αιγαίου και αιτιώνται διαταραχές μνήμης ή πάσχουν από τα παραπάνω νοσήματα. Μέσω της τηλεϊατρικής, οι ασθενείς αποκτούν άμεση και ασφαλή πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες γ’ βάθμιας περίθαλψης, ενώ παράλληλα υποστηρίζεται συμβουλευτικά και εκπαιδευτικά το έργο των ιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας που εργάζονται στην α’ βάθμια και β’ βάθμια περίθαλψη, σχετικά με τη διάγνωση, αντιμετώπιση αλλά και ευρύτερη διαχείριση των ασθενών αυτών.

Το νέο αυτό Ιατρείο τηλεϊατρικής, στελεχώνεται με επιστημονικό προσωπικό της Α’ Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής (Διευθυντής Καθ. Λεωνίδας Στεφανής), με υπεύθυνο τον Αναπλ. Καθηγητή Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας κ. Σωκράτη Παπαγεωργίου. Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν οι κ.κ. Γιάννης Παπατριανταφύλλου, Ψυχίατρος, Ρουμπίνα Αντωνέλλου, Νευρολόγος, Θάλεια Αγγελόπουλου, ειδικ. Νευρολόγος, Στέλλα Φραγκιαδάκη, Νευροψυχολόγος και Διονυσία Κονταξοπούλου, Νευροψυχολόγος.

Το ιατρείο άρχισε την λειτουργία του στις 17-03-2021 και πραγματοποιείται κάθε Τετάρτη μεταξύ των ωρών 9:00-13:00.

------------------------------------------------------------------
ΚΛΙΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΛΕ-ΙΑΤΡΙΚΗΣ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ

1. Ασθενείς με αιτιάσεις για διαταραχές μνήμης ή άλλες διαταραχές της νοητικής τους κατάστασης (διαταραχές προσανατολισμού, λόγου, κριτικής ικανότητας) ή μεταβολής συμπεριφοράς. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να αναφέρονται από τον ίδιο τον ασθενή ή άτομα του στενού του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ασθενείς που παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα και είναι <65 ετών, ενώ δεν έχουν γνωστή ψυχιατρική νόσο.

2. Ασθενείς με ή πιθανή νόσο Πάρκινσον ή άλλο παρκινσονικό σύνδρομο με συμπτώματα όπως βραδύτητα κινήσεων, τρόμο, δυσκαμψία, διαταραχή βάδισης και πτώσεις. Τέτοιες εικόνες μπορεί να οφείλονται σε άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, νόσο μικρών αγγείων ή υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, που είναι συχνές παθήσεις σε ηλικιωμένα άτομα.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ

Τα ραντεβού προγραμματίζονται μέσω του Helpdesk (2132004348- 349) του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΛΕ-ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη η παρουσία συνοδού-φροντιστή και επαγγελματία υγείας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, για την ομαλότερη διεξαγωγή της.

Η επίσκεψη στο Ιατρείο μας μέσω της τηλεϊατρικής γίνεται διαδικτυακά, μέσω κάμερας υψηλής ανάλυσης, διαρκεί περίπου 1 ώρα, και περιλαμβάνει:

Λήψη ιατρικού ιστορικού από τον ασθενή και το συνοδό-φροντιστή (κυρίαρχα συμπτώματα- λόγος επίσκεψης, παρούσα νόσος (τρόπος εγκατάστασης, πορεία νόσου), ατομικό, κοινωνικό, οικογενειακό ιστορικό, φαρμακευτική αγωγή)

Αντικειμενική νευρολογική εξέταση (προσαρμοσμένη σε συνθήκες τηλεϊατρικής)

Κλινική αξιολόγηση νοητικής και κινητικής κατάστασης, των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων και λειτουργικότητας με τις κλίμακες CDR, NPI, IADL, MDS-UPDRS-III ανά περίπτωση

Νευροψυχολογική αξιολόγηση με τις δοκιμασίες MMSE, 5 Words Test, Clock Drawing Test, Δοκιμασίες εκτίμησης λεκτικής ευφράδειας, Digit Span, δοκιμασίες απραξίας, HVLT_R, Trail Making Test A&B ανά περίπτωση

Παροχή οδηγιών για πιθανές παρακλινικές εξετάσεις (εργαστηριακός έλεγχος, Αξονική ή Μαγνητική Τομογραφία εγκεφάλου αναλόγως της διαθεσιμότητας) και εκτίμηση αυτών

Μετά από την εξέταση μέσω τηλεϊατρικής στο Ιατρείο μας, διαμορφώνεται η τελική αξιολόγηση και καθορίζεται η περαιτέρω θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών καθώς και ο τρόπος παρακολούθησης/επανεκτίμησης, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει επανεξέταση μέσω τηλεϊατρικής ή και δια ζώσης.

ΔΟΜΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ
Κέντρα Υγείας νησιών Αιγαίου

ΠΠΙ Οινουσσών

ΠΠΙ Τήλου

ΚΥ Αμοργού

ΠΠΙ Νισύρου

ΠΠΙ Σύμης

ΓΝΚΥ Λήμνου

ΓΝΚΥ Κυθήρων

ΚΥ Έμπωνα

ΚΥ Ευδήλου

ΚΥ Άντισσας

ΓΝΚΥ Ικαρίας

ΚΥ Μυκόνου

ΠΠΙ Μεγίστης

ΠΠΙ Φούρνων

ΚΥ Τήνου

ΚΥ Πάρου

ΚΥ Πυργίου

ΚΥ Ίου

ΠΠΙ Κάσου

ΓΝΚΥ Καλύμνου

ΠΠΙ Σίφνου

ΚΥ Άνδρου

ΓΝ Καρπάθου

ΓΝΚΥ Κω

ΚΥ Μήλου

ΚΘΚΥ Λέρου

ΚΥ Πάτμου

ΓΝΚΥ Νάξου

ΠΠΙ Αστυπάλαιας

ΚΥ Καρλοβασίου

Νοσοκομεία Νησιών Αιγαίου

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΥΡΟΥ ''ΒΑΡΔΑΚΕΙΟ ΚΑΙ ΠΡΩΙΟ''

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΡΟΔΟΥ ''ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ''

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΙΟΥ "ΣΚΥΛΙΤΣΕΙΟ"

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ''ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ''

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΑΜΟΥ "ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ"

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΗΡΑΣ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΕΛΙΔΕΚ

Το "Ιατρείο μνήμης, άνοιας και νόσου Πάρκινσον μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής" συμμετέχει στο Ερευνητικό Έργο με τίτλο «Ανάπτυξη και Αξιολόγηση ενός καινοτόμου μοντέλου Τηλεϊατρικής για ασθενείς με νοητικές διαταραχές σε απομακρυσμένες περιοχές –TeleCognition» , το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας (Οριζόντια υποστήριξη όλων των Επιστημών)» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU (Αριθμός Έργου ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.: 16772).

Κύριος ερευνητής και Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου είναι ο Καθηγητής Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Σωκράτης Παπαγεωργίου. Το έργο υλοποιείται στη Α’ Νευρολογική Κλινική του Αιγινητείου Νοσοκομείου, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει διάρκεια 24 μηνών, και στοχεύει στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου, αποτελεσματικού, ολοκληρωμένου και βιώσιμου μοντέλου τηλεϊατρικής για ασθενείς με νοητικές διαταραχές που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, και που αντιμετωπίζουν δυσκολίες προσβασιμότητας σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας.

Συγκεκριμένα, σκοπός του έργου είναι να αναπτυχθεί ένα πρωτόκολλο τηλεϊατρικής για την εξειδικευμένη εξ’ αποστάσεως νευρολογική, ψυχιατρική και νευροψυχολογική αξιολόγηση ασθενών με νοητικές διαταραχές, την ψυχοεκπαίδευση ασθενών, φροντιστών και μελών της οικογένειας στη φροντίδα της άνοιας, την τηλε-συμβουλευτική για θέματα όπως η μακροχρόνια φροντίδα, τα νομικά ζητήματα, η οδήγηση, καθώς και τη διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες όπου χρειάζεται (κέντρα ημερήσιας φροντίδας, προγράμματα τηλε-άσκησης, κοινωνικές υπηρεσίες κ.λπ.). Επιπλέον στόχοι αποτελούν η διερεύνηση των παραγόντων που διευκολύνουν και παρεμποδίζουν τη χρήση της τηλεϊατρικής για τους ασθενείς με νοητικές διαταραχές, καθώς και η ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου αξιολόγησης των υπηρεσιών τηλεϊατρικής ειδικά για τους ασθενείς με νοητικές διαταραχές, το οποίο θα βασίζεται στο μοντέλο «Model for Assessment of Telemedicine» MAST, και θα φέρει τον τίτλο MASTCog. Επιπλέον, θα διερευνηθούν οι βέλτιστοι τρόποι διάχυσης της πληροφορίας σχετικά με τη χρήση των υπηρεσιών τηλεϊατρικής, η ανάπτυξη των κατάλληλων στρατηγικών, καθώς και η παροχή εξειδικευμένων πληροφοριών στις αρμόδιες πολιτικές αρχές για την δημιουργία νομικού πλαισίου για την τηλεϊατρική στη χώρα μας.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SI4CARE

Το Ιατρείο συμμετέχει μεταξύ άλλων στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Social Innovation for integrated health CARE of ageing population in ADRION Regions (SI4CARE) του INTERREG V-B Adriatic-Ionian ADRION Programme 2014-2020 (κατέβασμα pdf).

Ο κύριος στόχος του προγράμματος SI4CARE είναι να συμβάλει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διακρατικού οικοσυστήματος για την εφαρμογή Κοινωνικής Καινοτομίας σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης για τη γήρανση του πληθυσμού στις χώρες της Αδριατικής και του Ιονίου (Αλβανία, Κροατία, Ελλάδα, Ιταλία, Σλοβενία, Μαυροβούνιο, Σερβία και Βοσνία και Ερζεγοβίνη), μέσω:

• ενός δικτύου συνεργασίας και μιας μοναδικής στρατηγικής που μεταφράζεται σε περιφερειακά και εθνικά σχέδια δράσης,

• εφαρμογής και παρακολούθησης πιλοτικών ενεργειών, μόλις δοκιμαστούν και υποστηριχθούν καινοτόμες προσεγγίσεις από ένα Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων ΤΠΕ.

Το έργο απευθύνεται σε ηλικιωμένους πληθυσμούς, καθώς και επαγγελματίες υγείας και εμπλεκόμενους φορείς στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για τους ηλικιωμένους. Η μελέτη αυτή υλοποιείται από τους ακόλουθους συνεργάτες: Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα (Επικεφαλής Εταίρος, Σλοβενία), Ινστιτούτο Jožef Stefan (Σλοβενία), Δήμος Miglierina (Ιταλία), Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου του Σπλιτ (Κροατία), Ινστιτούτο Διδασκαλίας για τη Δημόσια Υγεία Νομός Δαλματίας (Κροατία), Ινστιτούτο Ασφαλίσεων Υγείας και Αντασφάλισης Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (Βοσνία-Ερζεγοβίνη), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ελλάδα), "Κέντρο Υγείας" Tivat (Μαυροβούνιο), Ειδικό νοσοκομείο για τη θεραπεία και αποκατάσταση Merkur (Σερβία), Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας (Ελλάδα).