Τα ψηλά δασωμένα βουνά του νησιού ευνοούν την οργανωμένη κτηνοτροφία (μοσχάρια, κατσίκια, χοιρινά και κοτόπουλα) ενώ αποτελούν και το «σπίτι» των ημιάγριων κατσικιών ελευθέρας βοσκής «ρασκά» από την τοπική λέξη «ορεσκά» που σημαίνει ορεσίβια. Είναι το πιο αγαπητό κρέας στην Ικαρία καθώς είναι πεντανόστιμα, με λίγο λίπος.

Πιο παλιά, οι κάτοικοι έφτιαχναν από τη σάρκα τους τον «Καριώτικο παστουρμά», ένα είδος παστού κατσικίσιου κρέατος που συντηρούνταν κρεμασμένο στο αέρα. Από το ντόπιο κατσικίσιο γάλα παρασκευάζεται το παραδοσιακό τυρί Καθούρα. Ένα λευκό μαλακό τυρί άλμης με αλοιφώδη υφή γεύση ελαφρά πικάντικη, τέλειος μεζές για ρακή.

Στο νησί καλλιεργούνται σε πεζούλες πολλά κηπευτικά και όσπρια -ντομάτες, λάχανα, αγγούρια, φασόλια, κουκιά, πιπεριές αλλά και το σπάνιο στην Ελλάδα, κολοκάσι. Μια ρίζα με γεύση σαν της γλυκοπατάτας και δεν καταναλώνεται ποτέ ωμό διότι περιέχει τοξικές ουσίες. Καλλιεργούνται, επίσης, οπωροφόρα δέντρα όπως ροδάκινα, σύκα, μήλα, καρπούζια, πεπόνια, σταφύλια που επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών του νησιού.
Photo: Νίκος Βαρδακαστάνης
Photo: Shutterstock

Διάσημα είναι τα «καΐσα Ικαρίας» ένα είδος βερίκοκου του οποίου τρώγεται και το κουκούτσι του. «Κουκούτσι αμύγδαλο» όπως λένε χαρακτηριστικά στο νησί. Καταναλώνονται σαν φρούτο ή γλυκό μόνο στην Ικαρία.

Εξαιρετικής ποιότητας είναι το μέλι, ή «άναμα» στην ικαριώτικη ντοπιολαλιά. Ξεχωρίζει το μέλι που παράγεται από ρείκι και είναι γνωστό για τις ιαματικές του ιδιότητες. Άλλα είδη μελιού που παράγονται στο νησί είναι το πευκόμελο, το θυμαρίσιο μέλι, το μέλι από σμύρο (αλογοθύμαρο) και από αγριολούλουδα.

Η μεγάλη ποικιλία βοτάνων, ρίγανη, θυμάρι, φασκόμηλο, χαμομήλι, φλισκούνι, ρείκι, δεντρολίβανο, δυόσμος, μάραθο, μέντα, βαλσαμόχορτο, χρησιμοποιούνται ευρέως στη μαγειρική αλλά καταναλώνονται από τους Ικαριώτες σαν ροφήματα και κάποιοι λένε ότι είναι ένας λόγος για τη θρυλική μακροβιότητά τους.

Τα παραδοσιακά εδέσματα της Ικαρίας είναι πολλά με πρώτο και πιο διαδεδομένο, το «σουφικό». Πρόκειται για ένα λαδερό μαγειρευτό που γίνεται στο τηγάνι και όπου συνυπάρχουν διάφορα καλοκαιρινά λαχανικά. Το κολοκάσι σερβίρεται μαγειρεμένο με φασόλια, σαν σούπα, βρασμένο με σκορδαλιά ή ακόμα ψητό ή βραστό με κρέας. Οι κολοκυθοκεφτέδες και οι ρεβυθοκεφτέδες, τα τυροπιτάκια με καθούρα, οι πίτες (κολοκυθόπιτα και χορτόπιτα) το γαμοπίλαφο (παραδοσιακό φαγητό των γάμων) και φυσικά το ντόπιο κατσίκι (ρασκό) βραστό, ψητό ή γεμιστό με ρύζι και διάφορα μυρωδικά είναι μερικά από τα εξαιρετικά παραδοσιακά πιάτα του νησιού.
Photo: Nίκος Βαρδακαστάνης
Γλυκό κουταλιού τριαντάφυλλο/ Photo: Shutterstock

Η παράκτια αλιεία είναι δυνατή και τα ψαροκάικα φέρνουν σημαντικές ποσότητες από φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Μαγειρεύονται στη σχάρα ή στο τηγάνι. Ιδιαίτερο πιάτο είναι ο γαύρος φιλέτο στην σχάρα με κρεμμύδια, πιπεριά και ντομάτα.
Photo: Νίκος Βαρδακαστάνης

Σημαντική θέση στην τοπική κουζίνα έχουν τα γλυκά του κουταλιού και ιδιαιτέρως το «γλυκό του κουταλιού τριαντάφυλλο Ικαρίας» με την εκπληκτική ευωδιά. Στο νησί παράγονται επίσης από μικρή βιοτεχνία ανθρακούχα αναψυκτικά σε τέσσερις γεύσεις (πορτοκαλάδα, λεμονάδα, γκαζόζα και βυσσινάδα).
Tsantiri Winery /Photo: Νίκος Βαρδακαστάνης
Κρασί

Οι δύο προστατευμένης γεωγραφικής ένδειξης (Π.Γ.Ε.) ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται στο νησί είναι το Φωκιανό και το Μπεγλέρι. Η Ικαρία έχει παράδοση στην παραγωγή ενός δυνατού κόκκινου κρασιού, γνωστού από τον Όμηρο ως «Πράμνειος Οίνος». Τον Ιούνιο του 2006 δόθηκε από την πολιτεία ο χαρακτηρισμός γεωγραφικής ένδειξης «τοπικός οίνος».

Η ποικιλία Φωκιανό αν και καλλιεργείται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, έχει συνδεθεί ιστορικά με το νησί της Ικαρίας μέσω του ξακουστού από την αρχαιότητα «Πράμνειου Οίνου» και στο συγκεκριμένο νησί, δίνει τον μοναδικό για τη συγκεκριμένη ποικιλία «Τοπικό Οίνο Ικαρίας». Πρόκειται για ένα υψηλόβαθμο ξηρό κόκκινο κρασί με φρουτώδη αρώματα, έντονη οξύτητα και λαμπερό κόκκινο χρώμα.

ΠΗΓΗ