Στης Μιχαλίτσας

Στο γοητευτικό Ρωμανού, με τα πέτρινα σπίτια και τους σπάνιους υπόγειους ληνούς, στην πλατεία του χωριού, κάτω από τον ίσκιο μιας μουριάς, με γεράνια και αλόες σε αυτοσχέδιες γλάστρες, η Μιχαλίτσα κάνει μικρά θαύματα. Νύφη στο νησί, δυναμική, πανέξυπνη και ταλαντούχα, μαγειρεύει με αγάπη και υλικά από το μποστάνι της. Με δικές της μελωμένες μελιτζάνες και δικά της φλωμάρια, κάνει το θρυλικό ψευτοπετεινό του νησιού. Η φάβα της, αεράτη και πεντανόστιμη και τα πρωτότυπα τουρσιά της, κιβωτοί γεύσης. Τα γλυκόπιοτα λικεράκια της είναι γευστικά ταξίδια, και μαζί με την πάντα προσεγμένη μουσική του μαγαζιού, δημιουργούν μια μαγική ατμόσφαιρα.

Η Μαρία Καλιγέρη, κόρη της Καλουδίτσας, πήρε στα χέρια της την κλασική οικογενειακή ταβέρνα/Photo: Παντελής Πραβλής

Ταβέρνα Καλουδίτσα

Λίγο έξω από τη Μύρινα, στο Πλατύ, η Ταβέρνα της Καλουδίτσας μεταμορφώνεται με τρόπο δημιουργικό. Η Μαρία Καλιγέρη, κόρη της Καλουδίτσας, με θητείες σε δυνατές κουζίνες της Δανίας και της Αθήνας, πήρε στα χέρια της την κλασική οικογενειακή ταβέρνα και βάζει δημιουργικές πινελιές. Πινελιές γεμάτες εκπλήξεις αλλά και σεβασμό στις γευστικές της μνήμες. Διάσημα πλέον τα αλμυρά κατιμέρια της με θυμαρίσιο μέλι, το ντόπιο χταποδάκι με μελιτζάνες και η σαλάτα με ασπρομύτικα φασόλια.

 

Τυροκομείο Χρυσάφη

Η καταπράσινη ύπαιθρος του νησιού, αποτελεί μοναδικό βοσκοτόπι για εκατοντάδες αιγοπρόβατα. Με το γάλα αυτών των ζώων που βόσκουν ευτυχισμένα στα νησί, το δυναμικό τυροκομείο της οικογένειας Χρυσάφη, κάνει εδώ και δεκαετίες μικρά τυροκομικά θαύματα. Καταρχήν το διάσημο Καλαθάκι Λήμνου, ένα τυρί ΠΟΠ, που μεταφέρει τα αρώματα από τα βότανα και τα μυρωδικά του νησιού στις κουζίνες όλων των φίλων των τυριών. Η φέτα του τυροκομείου, φέτα Λήμνου ΠΟΠ, βουτυράτη και κρεμώδης, θεωρείται κορυφαία φέτα της χώρας. Το μελίχλωρο ή μελίπαστο, ένα ημίσκληρο τυρί, ιδανικό για σαγανάκι, αποτελεί πλέον βασικό προϊόν της γαστρονομικής κουλτούρας του νησιού. Τέλος το κασκαβάλι, γνωστό για την παραγωγή του κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους από τους κεχαγιάδες της Λήμνου, συμπληρώνει τις δημιουργίες του τυροκομείου.

Όσπρια και Δημητριακά

Γυρνώντας τον χρόνο πίσω, κάνουμε μία στάση στη δεκαετία του `60, τότε που ο άφκος, η λημνιά φάβα, αποτελούσε για το νησί, ένα από τα σημαντικότερα παραγόμενα προϊόντα και μάλιστα με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Με το πέρασμα των χρόνων, η καλλιέργεια αυτή μειώθηκε σημαντικά, φτάνοντας μάλιστα σε χρόνια που εγκαταλείφθηκε ολοκληρωτικά. Ωστόσο, η συμβολή ενός εμπνευσμένου ανθρώπου, του Χρήστου Σαλαμουσά, βοηθά σημαντικά στην επανέναρξη της καλλιέργειας του αφκού. Σημαντική παράμετρος, το γεγονός ότι στη Μύρινα, λειτουργεί το τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου μετά από ανάλυση και σε συνεργασία με το Γεωπονικό Τμήμα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με έδρα την Ορεστιάδα, έδωσαν τις κατευθύνσεις για τον τρόπο της καλλιέργειας. Ο χρόνος μετράει ήδη αντίστροφα και η αναβίωση της καλλιέργειας έχει ήδη ξεκινήσει. Σταδιακά το προϊόν εντάσσεται ξανά στον κατάλογο των προϊόντων που πρέπει να δοκιμάσει κανείς όταν βρεθεί στο νησί. Ωστόσο η παραγωγή παραμένει μειωμένη, καθώς πρόκειται για ένα προϊόν ιδιαίτερα απαιτητικό στην καλλιέργειά του, που απαιτεί μεν τακτικές βροχοπτώσεις αλλά όχι μεγάλες ποσότητες νερού. Επίσης, μετά την συγκομιδή, το προϊόν περνάει από ξήρανση και καθαρισμό. Ένα ακόμη προϊόν που έρχεται και από το παρελθόν, και κατέκτησε περίοπτη θέση στο λημνιό τραπέζι του σήμερα, είναι το ασπρομύτικο φασόλι, το οποίο είναι μικρότερο από τα μαυρομάτικα, κλασική ποικιλία των νησιών του Αιγαίου και της Βόρειας Ελλάδας. Η καλλιέργεια του ασπρομύτικου γίνεται χειρωνακτικά και τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ξανά στην κεντρική και την ανατολική Λήμνο, με την Ατσική και το Βάρος να ξεχωρίζουν για την ποιοτική παραγωγή τους.

Οι Παναγιώτης και Στέργιος Σαλαμουσάς από την Salamousas Agrifoods/Photo: Παντελής Πραβλής