του Χρήστου Μαζανίτη

Δεν είναι λίγες οι φορές που η Τουρκία είτε έχει εκφράσει τις προθέσεις της είτε έχει απειλήσει την Δύση με το ενδεχόμενο απόκτησης μαχητικών από την Ρωσία, λόγω του εμπάργκο όπλων – βάσει του νόμου CAATSA – που της έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ, και που ως συνέπεια έχει την μη πώληση F-16 Viper αλλά και πακέτων αναβάθμισης των υπαρχόντων F-16.

Επιπλέον, από το 2019 είναι έντονο το φλερτ της Τουρκίας με τα ρωσικής κατασκευής μαχητικά SU-35, ως αντιστάθμισμα στο εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ εξαιτίας της εφαρμογής του νόμου CAATSA.

Την αυλαία άνοιξε ο πρόεδρος της κατασκευάστριας εταιρείας, Σεργκέι Τσεμέζοφ, ο οποίος τον Ιούλιο του 2019 δήλωσε πως «εάν οι Τούρκοι συνάδελφοι μας εκδηλώσουν επιθυμία, είμαστε έτοιμοι να μελετήσουμε την πώληση Su-35», όπως αναφέρει το γραφείο τύπου της Rostec.

Λίγο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ήρθε ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος να επιθεωρεί το Su-57, το υποτιθέμενο stealth μαχητικό της Ρωσίας, κατά την διάρκεια ξενάγησης που του έκανε ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος στην έκθεση αεροδιαστημικής «MAKS-2019» λίγο έξω από τη Μόσχα. Η στιχομυθία που ακολούθησε ήταν χαρακτηριστική:

«Αυτό είναι το Su-57; Πετάει;» ρώτησε ο Ερντογάν τον Πούτιν, ο οποίος απάντησε: «Θα το δεις σε λίγο».

«Απ’ αυτά θα πάρουμε;», πρόσθεσε ο Ερντογάν, με τον Πούτιν να απαντά: «Μπορείτε να τα πάρετε».

Έπειτα, ήρθε τον Μάρτιο του 2021 ο πρόεδρος της Αμυντικής Τουρκικής Βιομηχανίας, Ισμαήλ Ντεμίρ, ο οποίος μίλησε χωρίς περιστροφές για τον εναγκαλισμό Τουρκίας-Ρωσίας, αφού όπως ανέφερε η Ρωσία έχει προσφέρει στην χώρα του την απόκτηση του μαχητικού Su-35 ως αντικαταστάτη του προγράμματος F-35, από το οποίο εκδιώχθηκε η Τουρκία. «Το αξιολογήσαμε το αεροσκάφος και συνεχίζουμε να το αξιολογούμε» ανέφερε χαρακτηριστικά για να προσθέσει: «αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κοιτάζουμε, αναζητούμε και απαιτούμε αυτό ή εκείνο το αεροπλάνο στην παγκόσμια αγορά».

Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι πόσο φόβητρο αποτελεί για τη Δύση η ρωσική τεχνολογία. Στρατιωτικοί κύκλοι με τους οποίους επικοινώνησε το enikos.gr εξηγούσαν ότι η ρωσική βιομηχανία φαίνεται να έχει μείνει ουραγός των τεχνολογικών εξελίξεων εν σχέσει με τη δύση.

Τα διδάγματα από την Ουκρανία

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταγράψει εμφατικά την απουσία αεροπορικών επιχειρήσεων από την Ρωσία, η οποία φαίνεται να αδυνατεί να μπορεί να ξεκλειδώσει τις παγίδες ακόμη και των παρωχημένων αντιαεροπορικών συστημάτων που έχει στην κατοχή της η ουκρανική αεράμυνα. Δεν είναι μόνο οι S-300 και οι BUK που διαθέτουν οι Ουκρανοί αλλά και τα παλαιότερης τεχνολογίας αντιαεροπορικά συστήματα μέσου βεληνεκούς Hawk, αμερικανικής προέλευσης, που «κλειδώνουν» τους ουκρανικούς αιθέρες.

Τα πολυδιαφημιζόμενα Su-35 και Su-57, που εμφανίζονταν ως τα ρωσικά F-35 και F-22 αντίστοιχα, όχι μόνο δεν έχουν κάνει την εμφάνισή τους στους ουκρανικούς αιθέρες για να επιβάλλουν την υποτιθέμενη αεροπορική τους υπεροχή, αλλά δεν φαίνεται ούτε στο προσεχές μέλλον να κάνουν την εμφάνισή τους.

Η ελληνική αεράμυνα

Η πολυεπίπεδη ελληνική αεράμυνα, με διαφόρων τύπων αντιαεροπορικά συστήματα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αισθάνεται ευάλωτη στο ενδεχόμενο απόκτησης ρωσικών μαχητικών από την Τουρκία. Αλλά και οι Έλληνες αεροπόροι δεν φαίνονται να προβληματίζονται αφού τα ρωσικά μαχητικά δεν έχουν την ευελιξία στις κλειστές αερομαχίες του Αιγαίου που προσφέρουν τα F-16 – πολύ δε περισσότερο στην κορυφαία έκδοσή τους Viper – ή τα Mirage 2000-5.

Επιπλέον, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει ήδη 10 μαχητικά Rafale με τον αριθμό τους να αυξάνεται, τα οποία είναι οπλισμένα με τους πυραύλους αέρος-αέρος METEOR, που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αποτελεσματικότητά τους.

Ταυτόχρονα, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις εισέρχονται στην εποχή απόκτησης των μαχητικών 5ης γενιάς F-35.

Τα Su-57

Παρά το γεγονός ότι οι Ρώσοι διατείνονται πώς το Su-57 είναι εφάμιλλο του «ιερού δισκοπότηρου» της USAF, του F-22 Raptor, η παράθεση συγκριτικών στοιχείων δείχνουν ότι φαίνεται να πλησιάζει – κάπως – το F-35, το οποίο και πάλι υπερτερεί σε αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα.

Μέχρι σήμερα, η ρωσική εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών United Aircraft Corporation (UAC) έχει παραδώσει μόνο έξι Su-57 παραγωγής στη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία. Αυτός ο αριθμός θα ήταν επτά, αλλά το πρώτο Su-57 παραγωγής συνετρίβη αμέσως μετά την απογείωση κατά την αρχική του δοκιμαστική πτήση.

Η Ρωσία διαθέτει επίσης 12 πρωτότυπα Su-57, μερικά από τα οποία έχουν αναπτυχθεί επιχειρησιακά σε μέρη όπως η Συρία. Ωστόσο, αυτά τα πρωτότυπα είναι τόσο κακώς φινιρισμένα που θεωρείται ότι είναι σχεδόν σίγουρο πώς διακυβεύουν τις περιορισμένες δυνατότητες stealth που λέγεται ότι έχει το Su-57 ακόμη και στις καλύτερες συνθήκες.

Ίσως την έλλειψη ικανότητας η Ρωσία να μπορούσε να αντισταθμίσει μέσω του όγκου παραγωγής. Όμως, προς απογοήτευση της Ρωσίας και τις stealth φιλοδοξίες της, ακόμη και η παραγωγή είναι μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του Su-57.

Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία

Η Τουρκία αυτήν τη στιγμή αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με τον αεροπορικό της στόλο.

Είναι κάτι που έχουμε αναλύσει εκτενώς – πολλάκις στο enikos.gr. Τα μαχητικά της πλέον παρουσιάζουν δομικά προβλήματα με ρωγμές να έχουν εντοπιστεί στα ατρακτίδια, τα οποία την αναγκάζουν να τα καθηλώσει. Όπως παραδέχονται Τούρκοι αναλυτές αμυντικών θεμάτων, που προχωρούν και στις σχετικές αποκαλύψεις, το πρόβλημα αρχικά εντοπίστηκε στα πρώτης γενιάς F-16 που έχει προμηθευτεί η τουρκική πολεμική αεροπορία, το οποίο όπως ισχυρίζονται αντιμετωπίστηκε με βαριά συντήρηση που έγινε στις εγκαταστάσεις της εγχώριας βιομηχανίας.

Ωστόσο, το πρόβλημα υφίσταται με τα νεότερης γενιάς Block 40 & 50, όπου επίσης έχουν διαπιστωθεί προβλήματα ρωγμών. Όπως μάλιστα αναφέρεται έχει ζητηθεί συνδρομή από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων, χωρίς ωστόσο να έχουν λάβει την παραμικρή απόκριση στα αιτήματά τους. Παρόλα αυτά εκφράζεται η αισιοδοξία ότι θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τα προβλήματα με την εγχώρια βιομηχανία να αναλαμβάνει το δύσκολο πρόγραμμα συντήρησής τους.

Το TF-X

Επί της ουσίας, η Τουρκία ζητά μαχητικά F-16 για να καλύψει την γύμνια της μέχρι να μπορέσει να απογειώσει το δικό της μαχητικό TF-X, που προς το παρόν είναι ένα κουφάρι με όνειρα.

Στις 23 Νοεμβρίου 2022 παρουσίασαν το κουφάρι ενός μαχητικού, το οποίο υποστηρίζουν ότι θα είναι εφάμιλλο (και αυτό) του αμερικανικού F-22.

13 χρόνια μετά την έναρξη του φιλόδοξου προγράμματος, οι Τούρκοι κατάφεραν να παρουσιάσουν ένα κουφάρι χωρίς κινητήρες, χωρίς κοκ-πιτ χωρίς… ρόδες! Περιχαρής, ωστόσο, ο πρόεδρος των αμυντικών βιομηχανιών Τουρκίας, Ισμαήλ Ντεμίρ, εμφανίστηκε να υπογράφει πάνω στην σχετική μακέτα υπερασπιζόμενος το όραμα του Ερντογάν ότι το 2025 θα ξεκινήσει τις πτητικές δοκιμές.

Οι Τούρκοι υποστηρίζουν ότι θα φέρει τεχνολογία Stealth, δηλαδή θα κάνει άφεση χαμηλού ίχνους ανίχνευσης στα αντίπαλα ραντάρ, ενώ θα φέρει όλα τα… καλούδια της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, όπως το εγχώριας ανάπτυξης ραντάρ τύπου AESA.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πολύ πικρή για την Τουρκία. Μαζί με την απώλεια της επένδυσής της 1,4 δισ. δολαρίων, η Άγκυρα έχασε επίσης 9 δισ. δολάρια σε πιθανή οικονομική δραστηριότητα που θα προέκυπτε από τη μακροπρόθεσμη εμπλοκή της χώρας στο πρόγραμμα F-35.

Προς το παρόν το υποτιθέμενο μαχητικό δεν έχει ούτε κινητήρες. Ναι μεν οι πρόθυμοι Βρετανοί έχουν ανακοινώσει ότι θα βοηθήσουν την Τουρκική Βιομηχανία με μεταφορά τεχνογνωσίας, όμως κάτι τέτοιο μέχρι στιγμής έχει μείνει στα λόγια, αφού καμία συμφωνία δεν έχει υπογραφεί.

O Μενέντεζ

Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει η δεδομένη άρνηση των ΗΠΑ, με μπροστάρη τον Μπομπ Μενέντεζ, να συμφωνήσει στην πώληση νέων F-16 στην Τουρκία.

Και δεν είναι μόνο η απόκτηση των S-400 από την Ρωσία ο λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ ύψωσαν τείχος απέναντι στην Τουρκία, όσο και η επιθετική – αναθεωρητική πολιτική που προσπαθεί να επιβάλει σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο, την Συρία και την Λιβύη. Αυτές τις πολιτικές της η Τουρκία τις προωθεί και με την χρήση F-16. Και είναι πολιτικές οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την πολιτική του ΝΑΤΟ ούτε – πολύ περισσότερο – με τις στρατηγικές επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων της Αμερικανικής Γερουσίας δηλώνει εξαιρετικά ανήσυχος για τις πρόσφατες τουρκικές επιχειρήσεις στην Σύρια από τις οποίες κινδύνεψαν Αμερικανοί στρατιώτες.

Από τα παραπάνω, οι ίδιοι στρατιωτικοί κύκλοι επισημαίνουν στο enikos.gr ότι είναι τουλάχιστον ατυχείς οι δηλώσεις που έκανε χθες ο υφυπουργός Παιδείας και Καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου και της Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Άγγελος Συρίγος, ότι η σε βάθος χρόνου πρέπει η Τουρκία να πάρει F-16. Ιδιαίτερα η φράση «Φανταστείτε μια Τουρκία, η οποία έχει ρωσικά οπλικά συστήματα… δεν θα μπορούσε να τη σταματήσει κανένας στην επιθετικότητά της έναντι ημών» στερείται κάθε λογικής με βάση όλα τα παραπάνω, τα οποία αποτελούν ανάλυση έμπειρων Ελλήνων Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και αδιαμφισβήτητων γεγονότων.

Και αδιαμφισβήτητο είναι επιπλέον το γεγονός ότι ο λόγος που δεν προχωρά η Αμερική στην πώληση F-16 είναι ακριβώς για να «συγκρατείται ως έναν βαθμό». Ενδεχόμενη απόκτηση επιπλέον ρωσικών συστημάτων δεν θα αποτελούσε απειλή εναντίον της Ελλάδας αλλά εναντίον ολόκληρου του ΝΑΤΟ αλλά και της Ε.Ε.