Ο Νοέμβριος μπαίνει με μία είδηση μεγάλης σημασίας για την κτηνοτροφία της Λήμνου. Το πρόβατο «Ορεινό Λήμνου» εντάχθηκε στο νέο πρόγραμμα Διατήρησης Αυτόχθονων Φυλών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης!

Ανοίγει έτσι ο δρόμος για την έμπρακτη στήριξη των παραγωγών που διατηρούν την τοπική φυλή προβάτου του νησιού, καθώς στο νέο πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ προβλέπεται οικονομική ενίσχυση 44,9 ευρώ ανά ενήλικο πρόβατο.

Η αναγνώριση της σπάνιας φυλής προβάτου της Λήμνου σηματοδοτεί την επιτυχή κατάληξη μιας προσπάθειας 5 ετών που στηρίχθηκε από το πρόγραμμα Terra Lemnia και κορυφώθηκε με την κατάθεση σχετικού αιτήματος στο ΥΠΑΑΤ τον Αύγουστο του 2021, το οποίο συνυπέγραψαν οι τοπικοί φορείς και πλήθος παραγωγών του νησιού.

Το ιστορικό της προσπάθειας

Στο πλαίσιο του Terra Lemnia τα έτη 2018-2020 έγινε συστηματική καταγραφή του ζωικού υλικού των προβάτων που εκτρέφονται στη Λήμνο από την ομάδα του Τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με επικεφαλής τους Αν. Καθηγητές A. Κομινάκη και I. Χατζηγεωργίου. Η έρευνα περιέλαβε πολυάριθμες επισκέψεις σε προβατοτροφικές μονάδες της Λήμνου, προσωπικές συνεντεύξεις με περισσότερους από 40 εκτροφείς προβάτων και γενετικές αναλύσεις 307 προβάτων προερχόμενων από 18 ποίμνια της Λήμνου. Για τις ανάγκες της έρευνας, λήφθηκαν επίσης δείγματα από πληθυσμούς προβάτων των γειτονικών νησιών Λέσβου και Αγίου Ευστρατίου.

Οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν από την ομάδα κατέδειξαν ότι στη Λήμνο εντοπίζεται ένας μικρός πληθυσμός προβάτων ο οποίος διαφοροποιείται φαινοτυπικά και γενετικά από τον υπόλοιπο πληθυσμό της νήσου. Ο μικρός αυτός πληθυσμός εντοπίστηκε κυρίως σε τρία ποίμνια (περίπου 900 ζώα) στο όρος Βίγλα, τα οποία βρίσκονται σε γεωγραφική απομόνωση από τα υπόλοιπα ζώα του νησιού. Τα πρόβατα αυτά παρουσιάζουν άριστη προσαρμογή σε αντίξοες εδαφοκλιματικές συνθήκες και είναι κατάλληλα για ένα εκτατικό σύστημα εκτροφής. Λόγω της αποκλειστικής βόσκησης σε ημιορεινές βοσκές, θεωρείται βέβαιο ότι τα προϊόντα τους παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως προφίλ λιπαρών οξέων, αντιοξειδωτική ικανότητα, οργανοληπτικές ιδιότητες κλπ.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων δημοσιεύθηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE και απεστάλησαν στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ τον Μάρτιο του 2021. Με πρωτοβουλία του MedINA το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς συντάχθηκε επιστολή με αίτημα την αναγνώριση της τοπικής φυλής προβάτου Λήμνου και την ένταξή της στο πρόγραμμα σπάνιων φυλών. Η επιστολή συνυπογράφηκε από πλήθος κατοίκων και παραγωγών, από τους τοπικούς φορείς του νησιού, από την Ανεμόεσσα και άλλες οργανώσεις, και υποβλήθηκε στο ΥΠΑΑΤ τον Αύγουστο του 2021. Ακολούθησε συστηματική ενημέρωση των υπευθύνων του Υπουργείου από την επιστημονική ομάδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά από έναν χρόνο προσπαθειών επετεύχθη η ένταξη της τοπικής φυλής προβάτου με την ονομασία «Ορεινό Λήμνου» στους καταλόγους των αυτόχθονων φυλών, ώστε να μπορούν να ενταχθούν στα επιδοτούμενα προγράμματα του Υπουργείου.

Τα επόμενα βήματα

Το πρώτο, και δυσκολότερο, βήμα έγινε! Ο δρόμος για τη διατήρηση της τοπικής φυλής προβάτου Λήμνου, η οποία κινδύνευσε να χαθεί –και θα είχε πιθανότατα εξαφανιστεί αν δεν υπήρχε το μεράκι και η αγάπη μιας χούφτας ανθρώπων– είναι πλέον ανοιχτός. Η οικονομική υποστήριξη θα αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για τη διατήρηση της ντόπιας φυλής και αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση του κρίσιμου μεγέθους του πληθυσμού της και στην περαιτέρω διάδοσή της. Παράλληλα, είναι σημαντικό να γίνουν ενέργειες ανάδειξης των ιδιαίτερων, παραγωγικών και άλλων, χαρακτηριστικών της φυλής «Ορεινού Λήμνου» (γαλακτοπαραγωγή, ποιότητα γάλακτος και κρέατος, προσαρμογή σε οριακές συνθήκες, κ.ά.) με την υποστήριξη των τοπικών φορέων.

Εκτιμούμε ότι μαζί με την κατοχύρωση του Μελίχλωρου/Μελίπαστου ως προϊόν ΠΟΠ, με βάση τον φάκελο που κατατέθηκε από τους τυροκόμους του νησιού στο Υπουργείο τον Ιούνιο 2022, η αναγνώριση του «Ορεινού Λήμνου» θα συμβάλει στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στη Λήμνο.