Γράφει η Ευγενία Γάλλου

Η συνήθης στήλη της επιφυλλίδας την οποία επιμελούμαι δίνει την θέση της λόγω των εορτών που διανύουμε στα έθιμα του τόπου μας, γιατί καλό είναι να θυμόμαστε τις παραδόσεις μας και να μην απομακρυνόμαστε από αυτές! 

 Μεγάλο λαογραφικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου, αφού μία σειρά πατροπαράδοτων τελετουργικών, δίνουν άλλο χρώμα στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.

*Ξεκινάμε από την Χίο (τι άλλο;) και το έθιμο με τα Πρωτοχρονιάτικα καραβάκια.  Το έθιμο αυτό ξεκίνησε ως τιμή για τις νίκες του ελληνικού στόλου σε ναυμαχίες κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, από Χιώτες, Ψαριανούς και Έλληνες της Μικράς Ασίας και  αναβιώνει κάθε Πρωτοχρονιά από την Περιηγητική Λέσχη Χίου σε συνεργασία με τον Δήμο Χίου. 

* Στη Λέσβο λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, στα χωριά, έσφαζαν το γουρουνάκι που έτρεφαν όλη τη χρονιά και ξεχώριζαν το κρέας. Ένα μέρος θα το  κατανάλωναν νωπό, κατά τη διάρκεια των γιορτών, το υπόλοιπο θα το έκαναν λουκάνικα. ενώ ό,τι περίσσευε το κομμάτιαζαν, το έβαζαν σε καζάνι με λίπος και το καβούρντιζαν. Έριχναν έπειτα μπόλικο αλάτι και το συντηρούσαν μέσα σε πήλινα δοχεία, με το λίπος του, λόγω έλλειψης ψυγείου. Στόλιζαν τα σπίτια τους για να ξεχωρίζουν στη γειτονιά, με διάφορα στολίδια  και αντί για δέντρο στόλιζαν κλαδιά από πεύκο. 

*Στη Λήμνο επίσης έσφαζαν το οικογενειακό γουρούνι για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι και η σφαγή του γινόταν κοινωνικό δρώμενο, οι λεγόμενες «αποσορτές». Επίσης κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και για 12 μέρες οι Λήμνιοι απέφευγαν να λουστούν κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου θεωρώντας πως τα νερά είναι μολυσμένα από τα στοιχειά και τους καλικαντζάρους και το μπάνιο επιτρεπόταν από τις 5 Ιανουαρίου οπότε και είχε τελεστεί ο πρώτος καθαγιασμός των υδάτων πριν τα Θεοφάνεια.

*Στη  Σάμο τα φαγητά των γιορτών είναι από τα πιο «νόστιμα» έθιμα της λαϊκής παράδοσης. Η «πηχτή» είναι βρασμένο χοιρινό κρέας με λεμόνι που αποτελεί κλασσικό γεύμα των Χριστουγέννων για τους Σάμιους, ενώ την Πρωτοχρονιά φτιάχνουν «προβέντα» ένα πιάτο με βασιλόπιτα και γλυκά και το προσφέρουν τα παιδιά στους γονείς θέλοντας να τους δείξουν την αγάπη τους και την φροντίδα τους.

Με πληροφορίες από: 

–http://antissa.chantzis.gr/

–https://www.amanivoice-chios.gr

-kokkinovraxos.blogspot.gr