Μετά από μια χαμένη δεκαετία αρχικά και στη συνέχεια άλλα δύο χρόνια διαγωνισμών, αποφάσεων και διάφορων διαδικαστικών «προαπαιτουμένων», ο Άη Στράτης, ένας από τους πιο φορτισμένους πολιτικά και κοινωνικά τόπους της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, έχει μπει στη διαδρομή για την «επόμενη μέρα» του. Ουσιαστικά για το νέο του «ραντεβού με την Ιστορία», που αυτή τη φορά επιφυλάσσει τη μετατροπή του στο πρώτο πράσινο νησί της χώρας.

Με ενέργεια κατά 85% από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, ο μικρός Άη Στράτης των 250 περίπου κατοίκων θα είναι το πρώτο και μοναδικό μέχρι στιγμής ενεργειακά αυτόνομο νησί της Ελλάδας και ένα από τα λίγα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Το σχετικό project υλοποιεί η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, που κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό. Το ρολόι άρχισε να μετράει αντίστροφα από την ανακήρυξή της ως οριστικής αναδόχου. Μετά τη χορήγηση των απαραίτητων αδειών εγκατάστασης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Νοέμβριο του 2022, ολοκληρώθηκαν όλες οι άλλες απαιτούμενες ενέργειες και πλέον η ΤΕΝΕΡΓ ξεκινάει τις εργασίες.

Όπως αναφέρει ή ίδια η εταιρεία στο λογαριασμό της στα social media «σε μία κρίσιμη ενεργειακά συγκυρία το έργο για τη μετατροπή του Αγίου Ευστρατίου στο πρώτο πράσινο νησί της Ελλάδας μπήκε επιτέλους στην τελική ευθεία προς υλοποίηση».

Προς την ίδια κατεύθυνση συνηγορεί και η πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα που εκδόθηκε από το ΥΠΕΝ (Γ.Γ. Δασών-Διεύθυνση Δασών Λέσβου) την περασμένη Παρασκευή 27 Ιανουαρίου «για την επέμβαση σε έκταση εμβαδού 216,98 τ.μ. για το έργο Υβριδικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής & Θερμικής Ενέργειας με τηλεθέρμανση από την παραγόμενη θερμική ενέργεια» στο Νησί του Αγ. Ευστρατίου, με φορέα το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και το συνοδό έργο βελτίωσης αγροτικής-δασικής οδού μέσω της οποίας θα γίνει μεταφορά του εξοπλισμού της ανεμογεννήτριας προς τη θέση εγκατάστασής της στο γήπεδο του Σταθμού ΑΠΕ.

Η νέα σελίδα για το νησί
Το πρωτοποριακό υβριδικό έργο εξασφαλίζει υψηλότατη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποθήκευση ενέργειας, τηλεθέρμανση και παροχή ζεστού νερού στους κατοίκους της κοινότητας του ιστορικού ακριτικού νησιού.

Ένα από τα πρώτα κτήρια που όταν ολοκληρωθεί το έργο θα θερμαίνεται με τηλεθέρμανση από καθαρή ενέργεια, θα είναι το «Μουσείο Δημοκρατίας», δηλαδή το παλιό σχολείο που στα χρόνια του εκτοπισμού πολιτικών εξόριστων χρησιμοποιήθηκε ως αναρρωτήριο.

Έως σήμερα, οι ανάγκες του νησιού σε ηλεκτρική ενέργεια καλύπτονται από τον Τοπικό Σταθμό της ΔΕΗ, που καίει πετρέλαιο ντίζελ σε μηχανές εσωτερικής καύσης. Οι ανάγκες για θέρμανση και ζεστό νερό χρήσης καλύπτονται αφενός με κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (κλιματιστικά, ηλεκτρικοί θερμοσίφωνες) και αφετέρου με κατανάλωση πετρελαίου σε εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης και σε σόμπες, ή με την καύση καυσόξυλων σε ξυλόσομπες και τζάκια. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μέχρι τώρα, δεν υπάρχουν καθόλου εγκατεστημένοι σταθμοί ΑΠΕ στο νησί.

Έτσι, το σχέδιο που υλοποιείται είναι πρωτοποριακό καθώς φιλοδοξεί να μετατρέψει τον Άη Στράτη, -που σήμερα είναι πλήρως αποκομμένος ενεργειακά από την κοντινή Λήμνο-, ενεργειακά αυτόνομο με διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα σε ποσοστό μεγαλύτερο από 85%. Ωστόσο, με ένα τόσο υψηλό ποσοστό διείσδυσης ΑΠΕ σε αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα ένα μεγάλο μέρος αυτής της παραγωγής θα πήγαινε χαμένο. Με την ένταξη, όμως, της τηλεθέρμανσης, το ποσοστό της ανεκμετάλλευτης παραγωγής των ΑΠΕ μειώνεται σημαντικά ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζεται η άλλη βασική ενεργειακή ανάγκη του νησιού, αυτή της θέρμανσης των κτηρίων και της παραγωγής ζεστού νερού χρήσης.

Τι περιλαμβάνει το project
Το έργο «Υβριδικό σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από ΑΠΕ στο νησί του Αγ. Ευστρατίου» έχει προϋπολογισμό για εργασίες κατασκευής του υβριδικού συστήματος και υπηρεσίες λειτουργίας και συντήρησης για 12 έτη που ανέρχεται σε 3.716.800 ευρώ και 826.539 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) αντίστοιχα, ενώ η διάρκεια κατασκευής του είναι 25 μήνες.

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι μέσα από αυτό το project ο Όμιλος της ΤΕΝΕΡΓ και οι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως το ΚΑΠΕ και η δημοτική αρχή, δεν επιδιώκουν κέρδος, αλλά προοπτικά τη δυνατότητα και οικονομικής αυτονομίας-βιωσιμότητας του. Κάτι που μπορεί να ανοίξει το δρόμο ώστε να λειτουργήσει και ως μοντέλο-πιλότος για παρόμοιες περιπτώσεις.

Στο έργο περιλαμβάνονται η μελέτη, η προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ενός Υβριδικού Σταθμού (ΥΒΣ) ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και ενός συστήματος τηλεθέρμανσης με χρήση ΑΠΕ.

Ο Υβριδικός Σταθμός ηλεκτροπαραγωγής αποτελείται από μία ανεμογεννήτρια, έναν φωτοβολταϊκό σταθμό, συσσωρευτές αποθήκευσης (θα χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία της αμερικανικής εταιρείας Tesla) και Σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης και Ελέγχου.

Το σύστημα τηλεθέρμανσης θα περιλαμβάνει τις κεντρικές μονάδες παραγωγής και αποθήκευσης θερμότητας (δεξαμενές ζεστού νερού), το δίκτυο διανομής της θερμικής ενέργειας στον οικισμό, το δίκτυο και τους θερμικούς υποσταθμούς των καταναλωτών. Η θερμική ενέργεια που θα παράγεται, θα καλύψει τις ανάγκες θέρμανσης και ζεστού νερού χρήσης στα κτήρια του οικισμού του Αγ. Ευστράτιου.

Ο σταθμός ΑΠΕ, με μία ανεμογεννήτρια 900 kW και ένα φωτοβολταϊκό σταθμό 225 kW, θα εγκατασταθεί σε έκταση 35 στρεμμάτων εκτός οικισμού και θα διασυνδεθεί μέσω εναέριας γραμμής μεταφοράς ρεύματος, 3 χλμ περίπου, με τον υποσταθμό μέσης τάσης του υβριδικού σταθμού. Σε έκταση 4 στρεμμάτων, επίσης εκτός οικισμού, θα κατασκευαστούν ο υποσταθμός μέσης τάσης του υβριδικού, ο σταθμός των συσσωρευτών αποθήκευσης, το κτήριο παραγωγής θερμικής ενέργειας και ελέγχου και οι δεξαμενές αποθήκευσης θερμού νερού.Οι συσσωρευτές αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι χωρητικότητας 2,5MWh.

Ο σταθμός παραγωγής θερμικής ενέργειας θα αποτελείται από ηλεκτρικούς λέβητες συνολικής ισχύος 1000 kW, εφεδρικό λέβητα πετρελαίου ισχύος 800 kW, καθώς και από τα αντλιοστάσια κυκλοφορίας δικτύου τηλεθέρμανσης και εσωτερικής κυκλοφορίας του σταθμού παραγωγής και αποθήκευσης θερμότητας. Σημειώνεται ότι οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ενέργειας θα χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις όπου η ενέργεια του υβριδικού σταθμού δεν θα επαρκεί για την κάλυψη της ηλεκτρικής ζήτησης του νησιού.

Με τη δυνατότητα ελέγχου σε πραγματικό χρόνο της λειτουργίας του υβριδικού συστήματος θα παρακολουθείται πόση καθαρή ηλεκτρική ενέργεια παράγεται τη μέρα από τον ήλιο, μέρα και νύχτα όταν φυσά, από τον άνεμο, πόση χρειάζονται οι κάτοικοι για τις καθημερινές τους ανάγκες, πόση απαιτείται για τη φόρτιση των συσσωρευτών και πόση περισσεύει για να διοχετευθεί με τη μορφή ζεστού νερού στο σύστημα της τηλεθέρμανσης, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι απώλειες.

Η ιστορία του έργου
Η αφετηρία του όλου εγχειρήματος βρίσκεται στο 2011, όταν το ΚΑΠΕ και ο Δήμος Αγίου Ευστρατίου υπέγραψαν τη σχετική αρχική συμφωνία για την πράσινη στροφή του νησιού.

Στη συνέχεια ο «φάκελος χάθηκε» λόγω και των γνωστών παθογενειών της ελληνικής διοίκησης. Το 2020 η ΡΑΕ με απόφασή της προχώρησε σε καθορισμό «ειδικού πλαισίου λειτουργίας και διαχείρισης του ερευνητικού-επιδεικτικού υβριδικού σταθµού και του ηλεκτρικού συστήµατος της νήσου Άγιος Ευστράτιος, κατά παρέκκλιση του Κώδικα ∆ιαχείρισης Μη ∆ιασυνδεδεµένων Νησιών», την οποία ακολούθησε αντίστοιχη απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Έτσι, κατέστη δυνατό να προκηρυχθεί ο διεθνής διαγωνισμός τον Ιούνιο του 2020. Στις 16 Οκτωβρίου 2020 η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή βγήκε προσωρινός ανάδοχος για τις εργασίες κατασκευής και τις υπηρεσίες λειτουργίας και συντήρησης για 12 χρόνια, ενώ τον Δεκέμβριο του 2020 ακολούθησε η ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. του ΚΑΠΕ για την ανακήρυξή της ως οριστικής αναδόχου, δίνοντας στον leader της εγχώριας αγοράς ΑΠΕ να βάλει τη σφραγίδα του σε αυτό το πρωτοποριακό έργο.

ΠΗΓΗ