Η εκδήλωση πραγματοποιείται ανήμερα της επετείου του θανάτου του μεγάλου λαϊκού ζωγράφου (24 Μαρτίου 1934) και περιλαμβάνει:

• Τρισάγιο στη μνήμη του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ στο παρεκκλήσι της Παναγίτσας
• Στο σχολείο του χωριού, χαιρετισμό από τη Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Ταξιαρχούλα Παλαιολόγου.
• Παρουσίαση από το Δήμαρχο Ταξιάρχη Βέρρο, των δράσεων του Δήμου για την ανακαίνιση της ιδιοκτησίας του «οικίας Ζόλκου» και την τοποθέτηση στη λεγόμενη «καλή κάμαρα» αντιγράφων των έργων του Θεόφιλου που αποτοιχίστηκαν στη διάρκεια της δικτατορίας και εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού στην Αθήνα.

Θα ακολουθήσει προβολή του ντοκιμαντέρ «αίθουσα Θεόφιλου: Ολική επαναφορά», παραγωγής του Υπουργείου Πολιτισμού.

Να σημειωθεί ότι την ίδια μέρα, θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό η «οικία Ζόλκου» αλλά και η αρχαιολογική – λαογραφική συλλογή της Νάπης. Ενώ θα εκτεθεί για πρώτη φορά μετά από περίπου 15 χρόνια και ο πίνακας του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ «Σμύρνη Χαλκά Μπουνάρ 1928». Ο πίνακας ιδιοκτησίας του Δήμου Δυτικής Λέσβου, είχε δωρηθεί στο Σχολείο της Νάπης από τον Κοινοτάρχη Παλαιολόγο Καραγιάννη. Σήμερα φυλάσσεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου και θα εκτεθεί μόνιμα στην «οικία Ζόλκου» μετά την ολοκλήρωση των εργασιών σε αυτήν.

«Τιμούμε 90 χρόνια μετά το θάνατο του στις 24 Μαρτίου 1934, στη Νάπη όπου έζησε και δημιούργησε, το λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ. Τιμούμε, θυμόμαστε και διεκδικούμε. Θυμόμαστε την αρπαγή των έργων του ζωγράφου από το χωριό στη διάρκεια της δικτατορίας. Και διεκδικούμε το δικαίωμα στην ιστορική μνήμη αλλά και στην τεκμηρίωση της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου μας» σημειώνει σε δήλωση του ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος.

Το ιστορικό

Ας σημειωθεί ότι, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 οι τοιχογραφίες του σπιτιού της Μαριγώς Ζόλκου στη Νάπη που είχε δημιουργήσει στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, αποτοιχιστήκανε και μεταφερθήκανε στην Αθήνα.

Η οικία στις αρχές της δεκαετίας του 1960 είχε κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο αποχαρακτηρίσθηκε όμως το 1968, και οι τοιχογραφίες αγοράστηκαν από ιδιώτη. Το 1970 το Υπουργείο Πολιτισμού αγόρασε τις τοιχογραφίες, οι οποίες αφού συντηρηθήκανε κι αποκατασταθήκανε στην αρχική τους μορφή, τοποθετηθήκανε στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.

Σήμερα η οικία Ζόλκου ιδιοκτησίας του Δήμου Δυτικής Λέσβου βρίσκεται στο δρόμο της επαναχρήσης της ως σημαντικός χώρος πολιτισμού για όλη τη δυτική και όχι μόνο Λέσβο.

Μέσα στο 2024 θα παραδοθεί από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Βορείου Αιγαίου του Υπουργείου Πολιτισμού η μελέτη της αποκατάστασης της.

Στην «καλή κάμαρα» θα τοποθετηθούν αντίγραφα των έργων του Θεόφιλου και της οροφής της που κάποτε κοσμούσαν και πλέον εκτίθενται στην Αθήνα στο Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού. Ο Δήμος με επιστολή του στο Υπουργείο Πολιτισμού έχει ζητήσει την παραχώρηση πιστών αντιγράφων των έργων ώστε να τοποθετηθούν όπου αυτά βρισκόταν μέχρι τα χρόνια της Δικτατορίας.

Επίσης στην οικία Ζόλκου θα εκτεθεί μόνιμα η Λαογραφική Συλλογή, έργα που προσέφεραν οι κάτοικοι της Νάπης.

Εκεί θα εκτεθεί μόνιμα πια, και ο πίνακας του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ «Σμύρνη Χαλκά Μπουνάρ 1928». Ένας πίνακας που θα μεταφερθεί την ερχόμενη Κυριακή στη Νάπη όπου δημιουργήθηκε. Ο πίνακας ιδιοκτησίας των ανθρώπων της Νάπης, του Δήμου Δυτικής Λέσβου, είχε δωριθεί στο Σχολείο της Νάπης από τον Κοινοτάρχη Παλαιολόγο Καραγιάννη. Το 2011 για λόγους ασφαλείας μεταφέρθηκε προς φύλαξη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στην οικία Ζόλκου θα μεταφερθεί και θα εκτεθεί μόνιμα σε αυτήν.

Τέλος σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου στο ισόγειο της οικίας Ζόλκου θα ξαναστηθεί η έκθεση «Νάπη, πόλις Λέσβου» που εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβριο του 2001 στον ισόγειο χώρο του Δημοτικού Σχολείου της Νάπης. Αξίζει να αναφερθεί ότι, στη μια αίθουσα της έκθεσης που δεν λειτουργεί πλέον αλλά που ειδικά και μόνο την Κυριακή θα ξανανοίξει,  φιλοξενούνται πέντε άριστα διατηρούμενα αιολικά κιονόκρανα, που μεταφέρθηκαν από τον αύλειο χώρο του ναϊδρίου του Ταξιάρχη, το οποίο βρίσκεται στην θέση Τρουλωτή της αγροτικής περιφέρειας της Νάπης.

Το ναΐδριο είναι κτισμένο επάνω στα ερείπια βασιλικής των παλαιοχριστιανικών χρόνων, γνωστής ως Βασιλικής Κλομιδάδου. Μαζί με τα κιονόκρανα εκτίθενται αρράβδωτοι σφόνδυλοι και βάσεις κιόνων, που περισυλλέγησαν από αγροκτήματα και εξωκκλήσια της περιοχής. Τα αρχιτεκτονικά μέλη της Συλλογής προέρχονται από τον γειτονικό περίπτερο ναό της Κλοπεδής, η τελευταία φάση του οποίου χρονολογείται στα μέσα του 6ου αι. π.Χ.

Η έκθεση αυτή που έκλεισε χτυπημένη από την οικονομική κρίση το 2011, θα μεταφερθεί και θα ξαναστηθεί και αυτή στο ισόγειο της οικίας Ζόλκου.

Ο Δήμος Δυτικής Λέσβου ευχαριστεί την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου και τον Προϊστάμενο της Παύλο Τριανταφυλλίδη προσωπικά, για την πολύτιμη συμβολή τους στην υλοποίηση της εκδήλωσης.