Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης – που έλαβαν χώρα στις 22 Ιουνίου 1824 - αποτέλεσαν ένα από τα κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασε τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό.

Το διάστημα από 17 έως και 24 Ιουνίου 2024, το νησί μας τίμησε και αναβίωσε τις ιστορικές στιγμές με μια σειρά εκδηλώσεων και δρώμενα αντάξιες της ιστορικής επετείου.

Περιελάμβαναν: Έκθεση Λαογραφικών Αντικειμένων (17.6.2024), προβολή ντοκιμαντέρ «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ των Ψαρών» (18.6.2024), προβολή του ιστορικού ντοκιμαντέρ «Οι πυρπολητές της Λευτεριάς», χορηγία του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» (19.6.2024), εκδήλωση με θέμα τα Ψαριανά ορφανά Γαρυφαλλιά Μιχάλμπεη και Γεώργιο Σαρηγιάννηπου σώθηκαν από την καταστροφή του νησιού και αργότερα διέπρεψαν στην Αμερική(20.6.2024),ηχόραμα του Δημήτρη Ταλιάνη με θέμα «Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ» και παρουσίαση του θεατρικού «ΜΝΗΜΕΣ ΦΩΤΙΑΣ ΚΑΙ ΔΟΞΑΣ» σε σκηνοθεσία Σταύρου Σπυράκη, από τη θεατρική ομάδα θεατροποιοί Χίου (21.6.2024).

Το απόγευμα του Σαββάτου 22 Ιουνίου 2024, για πρώτη φορά ο Δήμος Ηρωικής Νήσου Ψαρών σε συνεργασία με το Σύλλογο Αθλητών Χίου ChiosRunning, πραγματοποίησε πορεία μνήμης 10 χλμ περίπου, με εκκίνηση από το Μοναστήρι Κοιμήσεως Θεοτόκου Ψαρών και τερματισμό στη Μαύρη Ράχη.

Ο καθιερωμένος Πανηγυρικός Εσπερινός τελέστηκε στα εκκλησάκια της Μαύρης Ράχης, προεξάρχοντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Χίου, Ψαρών & Οινουσσών κ.κ. Μάρκου. Στη συνέχεια τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Πεσόντων. Ο λόγος του Μητροπολίτη υπήρξε καθηλωτικός, ανασύροντας εικόνες από τις ιστορικές μνήμες που έχουν σημαδέψει την ιστορία του νησιού και ολόκληρης της χώρας.

Από τις στιγμές που ξεχώρισαν ήταν όταν ο ακρίτας Ιεράρχης απένειμε τον Σταυρό του Αγ. Ισιδώρου στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη.

Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών και η απαγγελία του ποιήματος «Η Δόξα των Ψαρών» από τις μαθήτριες Αθηνά Κλίτσα και Κατερίνα Κουλίκα.

Η κορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων έλαβε χώρα το βράδυ της ίδιας μέρας στην Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος, όπου τους χαιρετισμούς των επισήμων διαδέχτηκαν απαγγελίες ποιημάτων καιτα χορευτικά τμήματα του συλλόγου «Ο Κωνσταντίνος Κανάρης» παρουσιάζοντας χορούς από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων κρίθηκε σημαντική η βράβευση τεσσάρων προσωπικοτήτων. Ο Δήμαρχος Ηρωικής Νήσου Ψαρών Κωνσταντίνος Βρατσάνος, εκπροσωπώντας όλους τους κατοίκους του νησιού, τίμησε τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη, τον γλύπτη Νίκο Γεωργίου, που φιλοτέχνησε το άγαλμα της Δόξας των Ψαρών, την γραφίστρια και Ψαριανής καταγωγής Μαργαρίτα Μώρου που επιμελήθηκε το επετειακό λογότυπο για τα 200 χρόνια του Ολοκαυτώματος. Ο σεβασμιότατος ολοκλήρωσε τις βραβεύσεις επιδίδοντας στην μαθήτρια του Λυκείου Ψαρών Ασημίνα Μαμάκου το βραβείο της Ιεράς Μητροπόλεως για την επίδοσή τηςστο μάθημα της Ιστορίας.

Και από την πλατεία στον παραλιακό δρόμο του νησιού, ακολούθησε η δραματοποιημένη απόδοση του χρονικού του Ολοκαυτώματος από την Ελένη Καραγιώργη. Φέτος, η λαμπαδηδρομία από μικρούς και μεγάλους που κρατούσαν αναμμένες τις δάδες παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της αναπαράστασης. Το σκηνικό εμπλουτίστηκε με ανθρώπινα στοιχεία που αναπαρίσταναν τις μαμάδες που κρατούσαν στην αγκαλιά τα παιδιά τους και τον Αντώνη Βρατσάνο που έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και με την ιστορική φράση «Βάλε Φωτιά, Αντώνη»! Η εκδήλωση έκλεισε με την αναπαράσταση της ανατίναξης του Παλιόκαστρου και ένα υπερθέαμα βεγγαλικών που γέμισε τον Ψαριανό ουρανό.

Την Κυριακή της Πεντηκοστής μετά τον Όρθρο, την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και τον Εσπερινό της Γονυκλισίας στον ιστορικό Ι. Ν. Αγ. Νικολάου, ετελέσθη Αρχιερατική Δοξολογία κατά την οποία ο Φιλόλογος Ιεράρχης εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο.

Επίσης ο Σεβασμιότατοςτίμησε την ηρωική νήσο των Ψαρών με το Σταυρό του Αγ. Ισιδώρου που τον παρέδωσε στον Δήμαρχο Κωνσταντίνο Βρατσάνο για να τοποθετηθεί στο Δημαρχείο.

Εν συνεχεία στον κήπο που υπήρχε η οικία του Κωνσταντίνου Κανάρη τελέστηκε τρισάγιο και η απόδοση των εορταστικών τιμών μεταφέρθηκε στην Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος με κατάθεση στεφάνων από εκπροσώπους της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και των τοπικών φορέων του νησιού, με απαγγελίες ποιημάτων από την Ελένη Καραγιώργη και την μαθήτρια – εκπρόσωπο της Σχολικής Κοινότητας Μαρίσια Κουτσοδόντη και με παραδοσιακούς χορούς.

Το εορταστικό επετειακό επταήμερο ολοκληρώθηκε με τη συναυλίατης μπάντας του Πολεμικού Ναυτικού που ενθουσίασε τους παρευρισκόμενους. Με το πέρας της συναυλίας έγινε ανταλλαγή εθιμοτυπικών δώρων και ο Δήμος Ηρωικής Νήσου Ψαρών τίμησε τον Αρχηγό Στόλου, Αντιναύαρχο Πολυχρόνη Κουλούρη για την τιμητική του παρουσία στις εκδηλώσεις.

Τις εορταστικές εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης, Υφυπουργός Εσωτερικών Βασίλης Σπανάκης, ο εκπρόσωπος της Βουλής των Ελλήνων, Βουλευτής ΝΔ Νομού Χίου Νότης Μηταράκης, ο εκπρόσωπος ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ Βουλευτής Χίου Σταύρος Μιχαηλίδης, η εκπρόσωπος ΚΚΕ, Βουλευτής Αθηνών Σεμίνα Διγενή, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Στρατηγός Δημήτριος Χούπης, ο εκπρόσωπος Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Αντιπεριφερειάρχης Νικόλαος Νύκτας, ο εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας Νίκος Σκορίνης, ο Πρόεδρος Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Β. Αιγαίου, Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος, ο Δήμαρχος Χίου Ιωάννης Μαλαφής, ο Δήμαρχος Οινουσσών Γιώργος Δανιήλ, ο εκπρόσωπος της Ελληνικής Αστυνομίας, Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Περιφέρειας Β. Αιγαίου Υποστράτηγος Μιχαήλ Σεβδυνίδης, ο εκπρόσωπος Αρχηγού Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής Διοικητής 9ης Περιφερειακής Διοίκησης Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής Πλοίαρχος Λ.Σ. Ψύρρας Ευστράτιος, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Λήμνου Τριαντάφυλλος Κατής, ο απόγονος του Κανάρη MICHEL MARBO, εκπρόσωποι πολιτιστικών φορέων συλλόγων και πλήθος κόσμου.

Μετά την ολοκλήρωση των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από το Ολοκαύτωμα των Ψαρών ο Δήμαρχος Ηρωικής Νήσου Ψαρών Κωνσταντίνος Βρατσάνος εξέφρασε τις πιο θερμές του ευχαριστίες στους αντιδημάρχους, τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, τους εργαζόμενους τους δήμου, τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Κωνσταντίνος Κανάρης», τους συμμετέχοντες κατοίκους και τα παιδιά του νησιού που υπερέβαλαν εαυτόν προκειμένου να επιτευχθεί ένα άριστο αποτέλεσμα.

«Όλοι μαζί, αγαπητοί συμπατριώτες, μπορούμε περισσότερα και το αποδείξαμε στην πράξη!!» είπε χαρακτηριστικά.

Το πολεμικό μας ναυτικό λάμπρυνε με την παρουσία των στελεχών του τις εορταστικές μας εκδηλώσεις, με αποκορύφωμα την παρουσία της μπάντας που μας χάρισε ένα ανεπανάληπτο μουσικό ταξίδι, τους επίσημους προσκεκλημένους που τίμησαν με την παρουσία τους το δήμο μας και το νησί μας καθώς και τους πολλούς επισκέπτες του διημέρου που έφυγαν με τις καλύτερες των εντυπώσεων.