Το Ίδρυμα Schwarz παρουσιάζει την έκθεση "HANDMADE: Οι κοινωνικές διαστάσεις της χειροτεχνίας", στο Art Space Pythagorion στη Σάμο σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σε επιμέλεια Κατερίνας Γρέγου

Tα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης για έργα που είναι χειροποίητα ή βασίζονται στη χειροτεχνία.

Ο όρος «χειροτεχνία» αναφέρεται σε διαδικασίες, ενέργειες, τεχνικές και μορφές δημιουργικότητας που εκτελούνται συνήθως διά χειρός ή με τη χρήση χειροκίνητων συσκευών.

Με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, την πίεση για παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, όπως και με τη μαζική παραγωγή χαμηλού κόστους, η χειροτεχνία περιθωριοποιήθηκε σταδιακά και σε ορισμένες περιπτώσεις εξαφανίστηκε εντελώς.

Παραδοσιακές τεχνικές και τεχνογνωσία που υπήρχαν για γενιές εξαλείφθηκαν.

Σήμερα, πολλοί καλλιτέχνες επιστρέφουν στις χειροτεχνικές πρακτικές και σε μεθόδους που ενέχουν δημιουργική υλικότητα.

Ένας λόγος είναι η αυξανόμενη επικράτηση της ψηφιακή κουλτούρας, η κυριαρχία του άυλου, της πληροφορικής, η άνοδος της πνευματικής εργασίας (cognitive labour) στη σύγχρονη ζωή και η περιθωριοποίηση του απτού και του απτικού. Ένας δεύτερος λόγος είναι η σύνδεση της χειροτεχνίας κυρίως με τις γυναίκες και την εργατική τάξη, καθώς και με τις μειονότητες - δηλαδή με περιθωριοποιημένες ομάδες που αποκλείστηκαν από τον χώρο της «υψηλής» τέχνης και των ορθόδοξων ή κυρίαρχων ιστορικών αφηγήσεων.

Σήμερα, καθώς αμφισβητείται η υποκείμενη δυναμική εξουσίας, η οποία υπαγόρευε τους κανόνες για ό,τι ανήκει στην «υψηλή τέχνη» και ό,τι όχι, τίθεται σε αμφισβήτηση και η αντίθεση τέχνης-χειροτεχνίας.

Η χειροτεχνία, η οποία κάποτε αποτελούσε ούτως ή άλλως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής, επανέρχεται στο προσκήνιο. Ωστόσο, ενώ μεγάλο μέρος των σημερινών καλλιτεχνικών πρακτικών και εκθεσιακών προσεγγίσεων που διερευνούν τη χειροτεχνία εστιάζουν στην υλικότητα, στη μορφή ή στη λαογραφική διάσταση της παράδοσης, η παρούσα έκθεση θα επικεντρωθεί σε έργα που διαθέτουν μια υποκείμενη κοινωνική και πολιτική διάσταση, και θα εξετάσει τις οικονομίες, τα πλαίσια, και τα δίκτυα σχέσεων που βρίσκονται στον πυρήνα των χειροτεχνικών πρακτικών και παραδόσεων.

Επιπλέον, θα περιλαμβάνει έργα καλλιτεχνών που αναβαθμίζουν την πρακτική της χειροτεχνίας και αφηγούνται ιστορίες με κοινωνικό ή πολιτικό περιεχόμενο. Θα εξεταστούν επίσης τεχνικές που βασίζονται στη χειροτεχνία και αναπτύχθηκαν στη Σάμο και τις γύρω περιοχές, πολλές από τις οποίες έχουν περάσει από γενιά σε γενιά και σταδιακά φθίνουν. Η έκθεση θα περιλαμβάνει τόσο Έλληνες όσο και διεθνείς καλλιτέχνες και θα περιλαμβάνει επίσης μια επιλογή έργων από τη συλλογή του ΕΜΣΤ σηματοδοτώντας έτσι μια νέα συνέργεια μεταξύ των δύο φορέων.

Στους καλλιτέχνες περιλαμβάνονται οι εξής: Α: Νίκος Αλεξίου, Bertille Bak, Μαρία Λουίζου, Jennifer Nelson, Ελένη Μυλωνά, Sphinxes, Maria Varela, Ναταλία Μαντά μεταξύ άλλων.